10 zł, Historia monety polskiej – brakteat Leszka Białego , 2014

Producent: NBP - srebrne monety

ID: 2957

Kolekcja:
Srebrne monety o
tematyce historycznej i numizmatycznej

Seria:
Historia
monety polskiej

Temat:
Brakteat Leszka Białego

Stan zachowania: I (menniczy)

Nominał: 10 zł

Srebro: Ag
925

Stempel:
lustrzany

Średnica: 32,00 mm

Waga: 14,14 g

Wielkość emisji:
20 000 szt.

Cena emisyjna: 132 zł

Data emisji monet: 04.12.2014 r.

Projektant monety: Dominika
Karpińska-Kopiec

W zestawie: srebrna moneta w
kapsule ochronnej, blister, folder emisyjny NBP

Srebrna dziesięciozłotówka „Brakteat Leszka Białego”
to piąta pozycja w nowej serii monet okolicznościowych „Historia monety
polskiej”. W ramach serii ukaże się 20 srebrnych monet z
wizerunkami historycznych monet: denarów, brakteatów, groszy, szelągów,
talarów, dukatów. W ten sposób NBP upamiętni
historię polskiej monety, która liczy już przeszło 1000 lat.

Projekt monety:
Dominika Karpińska-Kopiec

Brakteat Leszka Białego

Koniec wieku XII i cały wiek XIII to okres
dominacji brakteatów, czyli cienkich monet bitych tylko z jednej strony.
Jest to jednocześnie najciemniejszy okres w dziejach polskiego
mennictwa, przypadający na rozbicie dzielnicowe. Był to czas
jednoczesnego panowania wielu książąt, którzy bili własne monety.
Większość tych monet pozbawiona jest jakichkolwiek napisów, co
niesłychanie utrudnia rozpoznanie emitentów. Pewną pomoc w tym
względzie przyniósł niedawno ujawniony w Krakowie wielki skarb monet,
ukryty w pierwszej połowie XIII w. Z
niego pochodzi brakteat z wyobrażeniem skrzydlatego smoka, z dużym
prawdopodobieństwem przypisywany księciu Leszkowi Białemu
(1206–1227).

To właśnie, taki okaz został
umieszczony na rewersie nowej monety będącej już piątą monetą w naszej
serii. Smok jest zwrócony w lewo, ale głowę ma skierowaną do
tyłu, skrzydła rozłożone a ogon podwinięty. Potwór ten albo symbolizuje
moc księcia, albo może raczej ma odstraszać wszelkie złe moce, które
mogłyby mu zagrażać. Jako tło wykorzystano zarys fasady późnoromańskiego kościoła
cystersów w Sulejowie.

Również na naszym awersie,
czyli na stronie głównej monety, umieszczono
dwa elementy. Jest to przede wszystkim metryka monety z godłem
państwa, jego nazwą, nominałem i rokiem emisji. Uzupełnienie stanowi pieczęć piesza księcia. Został on
przedstawiony w pełnym uzbrojeniu, z włócznią z proporcem w jednym
ręku, a tarczą w drugim. Legenda zawiera dane, których brak na monecie:
+SIGIL[LVM] LESTCONIS D-VCIS POLONI-E (pieczęć
Leszka, księcia Polski).

Stanisław Suchodolski

Nowa seria „Historia monety
polskiej”
„Historia monety polskiej” to wyjątkowa seria srebrnych monet
okolicznościowych adresowana do kolekcjonerów zainteresowanych nie
tylko monetami współczesnymi, ale również historycznymi. W ramach serii
NBP przypomni najbardziej charakterystyczne dla danego okresu typy i
nominały polskich monet. Ich wizerunki umieszczane będą zarówno na
awersie, jak i na rewersie nowych monet. Będą one emitowane w porządku
chronologicznym, wyłącznie w srebrze.
Serię rozpoczną monety okresu denarowego (X–XIII w.), a w
pierwszej kolejności denary trzech Bolesławów: Chrobrego, Śmiałego i
Krzywoustego. Dwie kolejne monety tego okresu to tzw. brakteaty, czyli
denary bite tylko jednostronnie na cienkich, łamliwych blaszkach.
Następnie NBP przypomni monety z okresu groszowego (XIV i XV
wiek), kiedy to Kazimierz Wielki wybił pierwsze polskie grosze, a
Władysław Łokietek zainicjował bicie monety złotej.
Kolejny okres historii monety polskiej obejmuje czasy
Rzeczypospolitej, tzw. okres złotowy, w którym istniał już
rozwinięty system pieniężny. W tym czasie pojawiły się monety o
nominałach najmniejszych (szelągi) i największych (talary, dukaty).
Pojawia się też pierwsza złotówka – już nie tylko jako
jednostka obrachunkowa, ale także w postaci konkretnej monety (tzw.
tynf za panowania Jana Kazimierza). Jedna z monet serii poświęcona
będzie także największej monecie polskiej o nominale stu
dukatów, bitej przez Zygmunta III Wazę. Upamiętniona zostanie również moneta
najmniejsza – miedziany szeląg Jana Kazimierza.
Ponadto w serii uwzględniony będzie pieniądz emitowany już po
dokonaniu rozbiorów Polski – z czasów powstań narodowych i Księstwa
Warszawskiego, a także po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Ostatnią
upamiętnioną w serii monetą będzie 5 złotych z rybakiem z
czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.
źródło: Mennica
Polska / NBP/ Stanisław Suchodolski