10 zł, Historia polskiej muzyki rozrywkowej - Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski, 2011

Producent: NBP - srebrne monety

ID: 2490

Kolekcja:Historia
polskiej muzyki rozrywkowej

Temat: Jeremi Przybora i Jerzy Wasowski

Stan
zachowania monety: I (menniczy)

Nominał: 10
zł

Srebro: Ag
925

Stempel:
lustrzany

Średnica: 32,00 mm

Waga: 14,14 g

Wielkość emisji:
50 000
szt.

Cena
emisyjna: 90
zł

Data emisji monet:
8.12.2011
r.

W zestawie: srebrna
moneta w kapsule ochronnej, folder
emisyjny

Genialni
twórcy intelektualnej rozrywki - Jeremi
Przybora i Jerzy Wasowski - uwiecznieni na srebrnej monecie, trzeciej z
kolekcji "Historia polskiej muzyki rozrywkowej".

„Starsi panowie dwaj”  znani są
najbardziej z "Kabaretu Starszych Panów", czyli kabaretu
dwóch twórców rozrywki telewizyjnej
lat 50. i 60. XX wieku.

Jeremi Przybora i Jerzy Wasowski

Awers:
u góry, po lewej stronie, wizerunek orła ustalony dla godła
Rzeczypospolitej Polskiej. Powyżej, na prawo od orła, stylizowany
wizerunek mikrofonu. Poniżej stylizowany fragment zapisu nutowego. Po
lewej stronie stylizowany wizerunek kamery. U dołu,
półkolem, napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Powyżej oznaczenie
roku emisji: 2011, umieszczone na tle stylizowanych
wizerunków kartek. Nad nim napis: 10 ZŁ. Pod orłem, po
prawej stronie, znak mennicy: MW.

Rewers:
po prawej stronie stylizowany wizerunek popiersia Jerzego Wasowskiego.
Pod nim napis: JERZY/WASOWSKI. Po lewej stronie stylizowany wizerunek
popiersia Jeremiego Przybory. Pod nim napis: JEREMI/PRZYBORA. W
górnej części i z prawej strony u dołu, stylizowane
wizerunki nut. W otoku napis: HISTORIA POLSKIEJ MUZYKI ROZRYWKOWEJ.

******

Jeremi Przybora

● Jeremi Przybora urodził się 12 grudnia 1915 r. w Warszawie.
Wychowywał się z bratem oraz siostrą w Warszawie i na wsi. Mimo dość
wczesnej śmierci ojca (poważanego przemysłowca i cukiernika) było to
szczęśliwe, pełne rodzinnego ciepła dzieciństwo.

● Uczęszczał do bydgoskich i warszawskich gimnazjów, a potem
bez przekonania studiował na kilku wydziałach. Jeszcze jako student
wygrał konkurs na „spikiera” Polskiego Radia.

Na
antenie pozostał do momentu kapitulacji Warszawy i zamilknięcia
radiostacji. Zawodowa znajomość z inżynierem amplifikatorni
zadzierzgnięta przy okazji wspólnego słuchania BBC podczas
oblężenia stolicy okazała się najważniejszą przyjaźnią jego życia.

● Do Polskiego Radia wrócił na czas Powstania Warszawskiego.
W grupce radiowców dotrwał do warszawskiego exodusu.
Przeszedł przez obóz w Pruszkowie, skąd udało mu się uciec.

Wkrótce po wojnie przeprowadził się z rodziną do Bydgoszczy,
zatrudniając się w Rozgłośni Pomorskiej. Tam też zaczął pisać do
radiowej audycji Pokrzywy nad Brdą; wówczas powstały też
pierwsze liryki do muzyki, jeszcze wtedy komponującego piosenki,
Kazimierza Serockiego.

● W 1948 r. wrócił do Warszawy. Radiowy teatr Eterek,
który powstał tego roku, przez 10 lat rozjaśniał słuchaczom
mroki lat stalinizmu i odwilży zabawnymi tekstami Przybory z muzyką
spotkanego po latach inżyniera i matematyka - Jerzego Wasowskiego.
Okazał się on niebawem świetnym aktorem i wielkim kompozytorem.

● We wspaniałej obsadzie Eterka pojawiła się, obok Adama Mularczyka i
Tadeusza Fijewskiego, Irena Kwiatkowska, od 1958 r. potężny (duchem),
choć nie jedyny, filar aktorski nowego programu telewizyjnego pod
tytułem Kabaret Starszych Panów. Tytuł nieco mylący - nowy
program tak naprawdę był muzycznym teatrem absurdu.

● Zaledwie kilkanaście przedstawień na trwałe zapisało się w historii
polskiej kultury, czyniąc z występujących jako Pan A i Pan B
autorów i aktorów -
Krafftówny, Jędrusik, Dziewońskiego,
Czechowicza, Michnikowskiego, Gołasa, Łazuki i innych - gwiazdy
świecące pełnym blaskiem uwielbienia widowni, ogromnie rozczarowanej w
1966 r., kiedy Kabaret skończył nadawanie.

● Jerzy Wasowski zniknął z ekranu, pozostając jednak wiernym
kompozytorem piosenek Przybory (czasem komponował też Jerzy Derfel,
Adam Sławiński i inni), który wciąż występował w cyklu
swoich Divertiment, a potem Teatru Niedużego (Gołoledź, Medea moja
sympatia, X333’3, Balladyna 68, Książę ułomny itp.).

● Od czasu do czasu wydawał utwory prozą: Listy z Podróży,
Baśnie Szeherezady, Miłość do magister Biodrowicz, Mieszanka firmowa,
Uwiedziony...

● W 1981 r. na długi czas skończyło się jego życie zawodowe, a śmierć
Wasowskiego w 1984, przerwała tę niezwykłą przyjaźń dwojga
twórców. Pod koniec lat 80., za pomocą cyklu
opowieści telewizyjnych
Cztery pory roku i teatralnego spektaklu Zimy żal z
piosenkami Wasowskiego i Przybory, Magda Umer przywróciła tę
twórczość nowym pokoleniom.

Piosenki śpiewane przez młodych aktorów okazały się
nieśmiertelnymi standardami, do których wciąż wracają
słuchacze.

● Jeremi Przybora pojawiał się czasem w telewizji, wydał piosenki
„prawie wszystkie” w formie zbiorku poetyckiego
(zaszczyconego zachwytem co najmniej dwojga wielkich pisarzy:
„…największy polski
poetahumorysta…”) i pisał trzytomowe Memuary: Przymknięte oko Opaczności I i
II, Zdążyć z happy endem.

Zdążył również z napisanym do muzyki Janusza Stokłosy
musicalem dla dzieci wg powieści J.M. Barrie’go.

Śpiew Wendy i Piotrusia Pana był jednak łabędzim śpiewem librecisty -
Jeremi Przybora zmarł 4 marca 2004 r.

autor: Konstanty Przybora

******

Jerzy Ryszard Wasowski

● Jerzy Ryszard Wasowski urodził się 31 maja 1913 r. w Warszawie.

Po
ukończeniu wydziału elektromechaniki na Politechnice Warszawskiej
rozpoczął praktykę w Polskim Radiu, pracując w działach:
amplifikatorni, nagrań i transmisji. Tuż przed wojną zetknął się w
radiu z Jeremim Przyborą.

W czasie okupacji przebywał w majątku Zamoyskich, gdzie m.in. prowadził
tajne nauczanie w szkole średniej. Wykładał przedmioty ścisłe, uczył
muzyki i rysunku.

Był świetnym kreślarzem, miał zdolności graficzne (co
widać, gdy się ogląda jego nuty), był zamiłowanym majsterkowiczem - do
dziś są w domu różne meble jego autorstwa.

Lubił i umiał
uczyć, kiedy po wojnie wrócił do radia, prowadził kursy dla
mikserów.

● Po wojnie (1945-46) pracował w radiu (jako spiker i w działach
technicznych), następnie w Miejskich Teatrach Dramatycznych w Warszawie
(1946-48), początkowo jako taper później aktor, aż w końcu -
kompozytor.

Z Polskim Radiem związany od 1948 do 1979 r. - kolejno jako kierownik
działu reżyserii muzycznej i nagrań, główny reżyser
akustyczny (opracował skrypt zasad reżyserii dźwięku dla
mikserów), zastępca kierownika działu emisji, reżyser i
starszy redaktor Teatru Humoru i Satyry (1962-73).

Równocześnie cały czas pracował jako lektor, aktor i
reżyser.

W dziedzinie muzyki był samoukiem. Pisał w systemie tonalnym, w
różnych fakturach: kameralnych, jazzowych, symfonicznych.
Znakomity pianista z niezmiennym hobby: matematyką (teoria grup) oraz
akustyką muzyczną (struktury dźwiękowe).

● Skomponował około 700 piosenek, 150 ilustracji muzycznych do
słuchowisk radiowych, widowisk telewizyjnych, filmów
animowanych i fabularnych oraz sztuk teatralnych i około 100 piosenek
dla dzieci (twórczość najbardziej ceniona przez samego
kompozytora).

● Niezapomniane są jego kreacje aktorskie: Bolesława Prusa (Telepatrzydło Pana Prusa),
księcia biskupa w Ja gorę!, 10 postaci w słuchowisku Niech żyje człowiek
(wyróżnienie Prix
Italia 1957).

● Genialny duet
twórczy z Jeremim Przyborą zaowocował cyklami: Eterek, Kabaret Starszych
Panów, Divertimento, Opowieści Starszego Pana, Kabaret
Jeszcze Starszych Panów, oraz muzykałami: Panna Zuzanna, Balladyna 68,
Medea moja sympatia, Gołoledź, Pani X przeprasza, Telefon zaufania.

● Pisał dla kabaretów: Szpak i Dudek (z Wojciechem
Młynarskim). Wspaniałe piosenki stworzył też z Romanem Sadowskim (np. Złoty pierścionek)
czy Bronisławem Brokiem (np. Jeszcze
poczekajmy).

Jest twórcą musicali m.in.: Pamiętnika Pani Hanki (A.
Marianowicz) i Machiavellego
(A. Marianowicz i R.M. Groński).

● Jerzy Wasowski zmarł 29 września 1984 r.

autor: Grzegorz Wasowski

źródło:
folder emisyjny NBP