10 zł, Polscy podróżnicy i badacze - Ignacy Domeyko (1802-1889), 2007

Producent: NBP - srebrne monety

ID: 337

Seria: "Polscy podróżnicy i badacze"

Stan zachowania monety: I (menniczy)
Nominał: 10 zł

Srebro: Ag 925/1000

Stempel: lustrzany
Średnica: 32,00 mm
Waga: 14,14 g

Wielkość emisji: 55.000 szt.

Cena emisyjna NBP: 56 zł

Data emisji monet: 6.02.2007 r.

Celem
emisji monet jest upamiętnienie działalności Ignacego Domeyki -
sławnego polskiego geologa i mineraloga oraz badacza Ameryki
Południowej.

Na
awersie monety widać m.in. stylizowany wizerunek fragmentu
rysunku technicznego przedstawiającego urządzenie do analizy srebra,
kryształu z tablicy dydaktycznej z podręcznika mineralogii Ignacego
Domeyki, rośliny "Domeykoa oppositifolia" oraz małża "Trigonia domeykoana". Na rewersie, obok wizerunku naukowca widać fragmenty siatki geograficznej i konturów kontynentu Ameryki Południowej.

    
"Zawsze myślałem po polsku, modliłem się po polsku
i kochałem po polsku."
Ignacy Domeyko 

Ignacy Domeyko, po
litewsku: Ignas Domeika, herbu Dangiel,
białorus. Ігнат Дамейка,
pseudonim Żegota (ur. w Niedźwiadce koło Nieświeża 3 lipca 1802 r., zmarł w
Santiago de Chile 23 stycznia 1889 r.) - polski geolog, mineralog, badacz
Ameryki Południowej. Pierwowzór postaci Żegoty z III części Dziadów
Adama Mickiewicza.

I. Domeyko pochodził
z polskiej rodziny ziemiańskiej. Przyjaciel Adama Mickiewicza, z
którym
współtworzył stowarzyszenia Filomatów i
Filaretów. Ukończył wydział
matematyczno-fizyczny Uniwersytetu Wileńskiego. Po powstaniu
listopadowym przeniósł się do Paryża, gdzie ukończył szkołę
górniczą ze
stopniem inżyniera. Przeniósł się do Chile - w 1838 objął
katedrę
fizyki i chemii w szkole górniczej w Coquimbo. Pozostał tam
do roku
1884.

Działalność Domeyki w Chile miała duże znaczenie dla tego
kraju. Dzięki zainicjowanym przez niego licznym badaniom
mineralogicznym i geologicznym, rozwinął się tam przemysł
górniczy,
dając ubogiemu dotąd krajowi szansę wzbogacenia się i uniezależnienia
od zagranicy. Oprócz tego, Domeyko przyczynił się do
upowszechnienia w
Chile oświaty i polepszenia jej poziomu. Stojąc przez szereg lat na
stanowisku rektora uniwersytetu w Santiago de Chile, spowodował
obudzenie ruchu intelektualnego w zaniedbanym dotąd pod względem
kulturalnym kraju.

W dziedzinie mineralogii Domeyko zasłużył się poprzez odkrycie m.in. arketytu, amiolitu
i domeykitu (nazwa pochodzi od jego nazwiska, a nadana została przez
niemieckiego mineraloga Haidingera).
Opisał też dokładniej własności znanych wcześniej minerałów.
Prace swe
ogłaszał w rocznikach uniwersyteckich w Santiago i pismach
specjalistycznych. Opublikował też dwa duże dzieła na temat
zasobów
naturalnych w Chile, a także Peru, Boliwii i Argentynie.

Ignacy
Domeyko zmarł 23 stycznia 1889 roku w Santiago de Chile, pozostawiając
po sobie bogaty dorobek naukowy w wielu dziedzinach. Paradoksalnie imię
uczonego pozostaje bardziej znane za granicą niż w Polsce.
źródło: NBP / Mennica Polska S.A. / Wikipedia