10 zł, Polska Droga do Wolności: Wybory 4 czerwca 1989 roku, 2009

Producent: NBP - srebrne monety

ID: 879

Stan zachowania monety: I (menniczy)

Nominał: 10 zł

Srebro: Ag 925

Techniki dodatkowe:
tampodruk

Stempel: lustrzany

Średnica: 32,00 mm

Waga: 14,14 g

Wielkość emisji: 100.000 szt.

Cena
emisyjna NBP: 65
zł

Data emisji monet w NBP: 3.06.2009 r.

Tematyka bliska sercu każdego Polaka: rewers
srebrnej monety kolekcjonerskiej projektu Urszuli
Walerzak, przedstawia wizerunek papieża Jana Pawła II na tle tłumu, nad
którym widnieje symbol „Solidarności”, a
wokół napis

„Niech zstąpi duch Twój!
I
odnowi oblicze ziemi, tej ziemi”.

"Dzieje narodu zasługują
na właściwą ocenę wedle tego, co wniósł on w
rozwój człowieka i człowieczeństwa, w jego świadomość,
serce, sumienie. To jest najgłębszy nurt kultury. To jej najmocniejszy
zrąb. To jej rdzeń i siła. Otóż tego, co naród
polski wniósł w rozwój człowieka i
człowieczeństwa, co w ten rozwój również dzisiaj
wnosi, nie sposób zrozumieć i ocenić bez Chrystusa. "Ten
stary dąb tak urósł, a wiatr go żaden nie obalił, bo korzeń
jego jest Chrystus."
(Piotr
Skarga "Kazania sejmowe").

Trzeba iść po śladach tego, czym - a raczej kim - na przestrzeni
pokoleń był Chrystus dla synów i córek tej ziemi.
I to nie tylko dla tych, którzy jawnie weń wierzyli,
którzy Go wyznawali wiarą Kościoła. Ale także i dla tych
pozornie stojących opodal, poza Kościołem. Dla tych wątpiących, dla
tych sprzeciwiających się.(...)
I wołam ja, syn polskiej ziemi, a zarazem ja - Jan Paweł II, papież,
wołam z całej głębi tego tysiąclecia, wołam w przeddzień Święta
Zesłania, wołam wraz z wami wszystkimi:

Niech zstąpi Duch
Twój!

Niech zstąpi Duch
Twój!

I odnowi oblicze ziemi.

Tej Ziemi!
Amen."

Papież Jan Paweł II,

Plac Zwycięstwa w
Warszawie, 2 czerwca 1979
roku

„Wolności nie można tylko posiadać. Trzeba ją stale, stale, stale zdobywać. Zdobywa się ją, czyniąc z niej dobry użytek - czyniąc użytek w prawdzie, bo tylko »prawda czyni wolnymi«.”
Papież Jan Paweł II podczas czwartej pielgrzymki do Polski

*********************************

1 lipca 1945 r.
rozwiązał się polski parlament podziemny - Rada Jedności Narodowej,
reprezentująca działające pod okupacją stronnictwa polityczne. Kończąc
swą działalność, Rada ogłosiła przesłanie do obywateli, nazwane
Testamentem Polski Walczącej. Znalazło się w nim takie stwierdzenie:
„Demokracja to rządy większości, wyłonione w drodze
swobodnych wyborów, odbywających się przez powszechne
5-przymiotnikowe głosowanie”. Czekać na nie przyszło Polakom
prawie pół wieku.

Wybory
uzgodnione w Jałcie odbyły się dopiero 19 stycznia 1947 r. Wyniki, mimo
przymusu i terroru (zabójstwa, areszty, wyroki)
zastosowanych w kampanii wyborczej, i tak zostały sfałszowane. Jedyne
opozycyjne partie, Polskie Stronnictwo Ludowe i Stronnictwo Pracy,
zdobyły oficjalnie 15% głosów, uzyskując 40
mandatów. Zwyciężył bezapelacyjnie Blok Demokratyczny,
złożony z komunistów i ich popleczników. Legalna
opozycja parlamentarna została zmarginalizowana, a następnie
zlikwidowana. Odtąd farsy wyborcze miały powtarzać się do 1989 r.

Inną drogę
niż partie opozycyjne obrało Zrzeszenie „Wolność i
Niezawisłość”, działające w latach 1945-1948 i będące
kontynuacją konspiracji politycznej okresu wojny i okupacji. Jego celem
było podtrzymywanie ducha oporu i informowanie wolnego świata o
sytuacji w zniewolonej Polsce. Paradoksem jest, że WiN-owi, ruchowi
politycznemu, podporządkowała się większość poakowskich
oddziałów partyzanckich, których ostatni
Mohikanie prowadzili walkę zbrojną z komunistami do początku lat 50.
Odtąd, aż do 1990 r., ciągłość państwa polskiego utrzymywał już tylko
Rząd RP na uchodźstwie rezydujący w Londynie.

Kontynuatorami
czynnego oporu byli uczestnicy krwawo tłumionych masowych
protestów społecznych, naznaczających kolejne dekady
istnienia PRL. Robotnicy Poznania w czerwcu 1956 r., Wybrzeża w grudniu
1970 r., Radomia i Ursusa w 1976 r. domagali się za każdym razem nie
tylko chleba, poprawy warunków życiowych, ale i
przyrodzonych praw człowieka - prawa do godności i wolności, w tym
wolności indywidualnej, narodowej i religijnej.

Wielkimi,
wielomilionowymi manifestacjami tych praw były akcje duszpasterskie
Kościoła katolickiego - obchody wielkiej nowenny i milenium chrztu
Polski w latach 1956-1967, kolejne pielgrzymki do kraju papieża-Polaka
w latach: 1979, 1983, 1987. Ruchem jednoczącym chyba wszystkie
opozycyjne nurty polityczne (od lewicowego Komitetu Obrony
Robotników po niepodległościową Konfederację Polski
Niepodległej) była „Solidarność”, powstała m.in. w
wyniku zwycięskich strajków na Wybrzeżu w sierpniu 1980 r.
Stanowiła nie tylko związek zawodowy, ale pierwszy, uznany przez
komunistów - choć pod przymusem - wielomilionowy ruch
społeczny, reprezentujący prawie cały świat pracy i jednocześnie będący
emanacją dążeń niepodległościowych większości Polaków.

Wybory 4
czerwca 1989 r., choć ułomne, wynikające z politycznego kontraktu
zawartego przy Okrągłym Stole między komunistami a opozycją polityczną,
były pierwszymi wyborami parlamentarnymi w PRL, jakie odbyły się bez
przymusu i fałszerstw. Efekt kontraktu zaskoczył obie strony - zdobycie
przez „Solidarność” 35% miejsc w Sejmie, czyli
wszystkich, które wcześniej przeznaczono dla
kandydatów opozycji i 99% miejsc w Senacie, nielimitowanych
w umowie.

Wydarzenia
1989 r,. których symbolem stał się 4 czerwca, budzą do dziś
namiętne spory wśród historyków i
polityków. Dla jednych - to milowy krok w stronę demokracji,
zwycięstwo rozsądku i kompromisu po obu stronach ówczesnej
sceny politycznej (władza-opozycja). Dla innych - krok wymuszony,
podyktowany widmem krachu gospodarczego i zmianami w bloku sowieckim, a
zarazem szansa na przejęcie władzy przez część elit solidarnościowych,
bez legitymizacji ze strony całego społeczeństwa. W rezultacie powstał
nowy układ parlamentarny i rządowy, rodziła się III Rzeczpospolita.
Pierwsze, prawdziwie wolne, pięcioprzymiotnikowe wybory odbyły się w
1991 r. (autor: dr Jacek Żurek, źródło: folder emisyjny NBP)

źródło: Narodowy Bank
Polski / Mennica Polska S.A. / Wikipedia