10 zł, Wielcy polscy ekonomiści - Mikołaj Kopernik, 2017

Producent: NBP - srebrne monety

ID: 3166

Stan zachowania monety: I
(menniczy)

Emitent: Narodowy Bank Polski

Nominał: 10
zł

Srebro: Ag
925

Stempel:
lustrzany

Średnica:
32,00 mm

Waga: 14,14 g

Rant: gładki

Wielkość emisji: 15 000 szt.

Cena
emisyjna NBP: 120 zł

Data emisji monety: 24.04.2017
r.

Projektant: Sebastian
Mikołajczak

W
zestawie: srebrna
moneta w kapsule ochronnej, kaszerowane pudełko, folder
emisyjny

Awers: Na awersie monety
przedstawiono fragment rękopisu rozprawy Mikołaja Kopernika pt.
„Rozprawa o biciu monety”.

Rewers: Na rewersie monety
znajduje się wizerunek Mikołaja Kopernika oraz fragment rękopisu
rozprawy pt. „Rozprawa o biciu monety”.

Wielcy
polscy ekonomiści - Mikołaj Kopernik

Mikołaj Kopernik (1473–1543) znany jest przede wszystkim jako wybitny astronom, który przedstawił
prawdziwą budowę Układu Słonecznego, co zapoczątkowało
bezprecedensową zmianę w sposobie ludzkiego postrzegania Ziemi we
wszechświecie. Ten wielki Polak, słusznie zaliczany do
najznamienitszych umysłów europejskiego renesansu, był także duchownym, matematykiem,
lekarzem, prawnikiem i tłumaczem. Dał się również poznać jako
skuteczny strateg i dowódca, kierując obroną Olsztyna w czasie wojny
z  Krzyżakami. Następnie wykazał się talentami organizacyjnymi, w
krótkim czasie odbudowując i uruchamiając gospodarkę terenów
spustoszonych najazdem wojsk niemieckiego zakonu. Służył też w
dyplomacji i uczestniczył w pracach polskiego Sejmu.

Równie znaczący jest naukowy dorobek
Kopernika z dziedziny ekonomii, który stawia go w jednym 
rzędzie z najznakomitszymi twórcami światowej myśli ekonomicznej. W
1517 r. Kopernik napisał traktat o
wypieraniu pieniądza lepszego przez pieniądz gorszy.  Zauważył w
nim, że „spodlenie monety” bywa jedną z głównych przyczyn upadku państw.
Był zatjednym z pierwszych orędowników nowoczesnej polityki pieniężnej,
polegającej na ujednoliceniu waluty znajdującej się w obiegu, stałej
trosce o jej wartość i zapobieganiu inflacji, która rujnuje gospodarkę.
W pieniądzu rozróżniał wartość
kruszcową (valor) i szacunkową  (estimatio), ustanowioną przez
emitenta. Według Kopernika wartość kruszcowa dobrej monety
powinna odpowiadać jej wartości szacunkowej. Nie oznaczało to jednak
sprowadzenia monety do porcji metalu będącej przedmiotem wymiany
towarowej. 

Zawarty w pieniądzu kruszec miał być
gwarancją jego ceny, a walor legalnego środka płatniczego nadawały mu
specjalne znaki, potwierdzające związek z danym państwem i władcą.

Mimo że poglądy te nie są dziś żadną nowością, w jego czasach stanowiły krok milowy w
rozwoju myśli ekonomicznej. Przy tym Kopernik był nie tylko
teoretykiem finansów, lecz także
współautorem udanej reformy monetarnej, z powodzeniem stosowanej
później w innych krajach. To właśnie Kopernik, pierwszy z wielkich
polskich ekonomistów, w 1519 r. zaproponował  królowi 
Zygmuntowi I Staremu objęcie wspólnym systemem monetarnym Polski i
podległych jej Prus Królewskich.

Zasady, opisane w traktacie z 1517 r., kilkadziesiąt lat później
zostały powtórzone przez angielskiego finansistę Thomasa Greshama i na
świecie są dziś najczęściej określane prawem Greshama. Historyczna prawda wymaga jednak, aby
zwrócić autorstwo reguły jej  twórcy, choćby poprzez
upowszechnianie nazwy: prawo Kopernika-Greshama.

Artur
Adamski