10 zł, Wyklęci przez komunistow żołnierze niezłomni - Hieronim Dekutowski "Zapora", 2018

Producent: NBP - srebrne monety

ID: 3228

moneta generał brygady August Emil Fildorf Nil

Stan zachowania monety:
I
(menniczy)

Emitent: Narodowy
Bank Polski

Nominał: 10
zł

Srebro: Ag
925/1000

Stempel:
lustrzany, tampondruk

Średnica:
32,00 mm

Waga: 14,14 g

Rant: gładki

Wielkość emisji:
15 000 szt.

Cena
emisyjna NBP: 130
zł

Data emisji monety:
05.12.2018
r.

Projektant monety:
Dobrochna Surajewska

W
zestawie: srebrna
moneta w kapsule ochronnej, kaszerowane pudełko, folder
emisyjny

Awers: Centralnie wizerunek orła
ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Pod orłem napis 10 zł
oraz oznaczenie roku emisji: 2018. U dołu, po lewej i po prawej stronie
rozerwane kraty więzienne. U góry, półkolem,
napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod orłem, po prawej stronie, znak
mennicy: m/w.

Rewers: Centralnie wizerunek majora
Hieronima Dekutowskiego. Po lewej stronie order Virtuti
Militari. U góry półkolem napis HIERONIM DEKUTOWSKI "ZAPORA" /
1918-1949. Na dole biało-czerwona flaga z symbolem
Polski Walczącej oraz napis "Zachowali się jak trzeba".

Moneta wybita w bardzo niskim nakładzie 15.000 tysięcy sztuk.!

Wyklęci
przez komunistów żołnierze niezłomni – Hieronim Dekutowski "Zapora"

Major Wojska Polskiego Hieronim
Dekutowski urodził się 24 września 1918 r. w Tarnobrzegu.
Aktywna postawa odpowiedzialności patriotycznej cechowała Dekutowskiego
już w latach młodzieńczych. Harcerz drużyny im. Jana Henryka
Dąbrowskiego, członek Sodalicji Mariańskiej. Podczas wojny obronnej
1939 r. był ochotnikiem,
17 września przekroczył granicę z Węgrami i został internowany. Z
obozu jednak
uciekł i przedostał się do Francji,
gdzie w Polskich Siłach Zbrojnych walczył z Niemcami. Następnie został
ewakuowany do Anglii. W marcu 1943 r., zaprzysiężony jako cichociemny,
przyjął pseudonimy „Zapora” i „Odra” (używał głównie tego pierwszego).

W nocy z 16 na 17 września 1943 r. w ramach operacji zrzutu
cichociemnych („Neon 1”) Hieronim Dekutowski trafił do placówki
„Garnek” 103 w okolicach Wyszkowa. Lot z Anglii halifaksem BB-378 „D”,
należącym do dywizjonu RAF, trwał 12 godzin i 30 minut.

Początkowo Dekutowski dowodził oddziałem 
AK w Inspektoracie Zamość, broniąc ludność Zamojszczyzny przed
wysiedleniami. W styczniu 1944 r. został szefem Kedywu AK w
Inspektoracie Lublin − Puławy.

Jeden z żołnierzy  tak 
go  zapamiętał: „Wkrótce
zyskał opinię wybitnego dowódcy. Cechowała go odwaga, szybkość
decyzji, a jednocześnie ostrożność i ogromne poczucie odpowiedzialności
za ludzi. Znakomicie wyszkolony w posługiwaniu się bronią ręczną i
maszynową, niepozorny, ale obdarzony wielkim czarem osobistym, umiał
być wymagający i utrzymywał żelazną dyscyplinę w podległych mu
oddziałach, co w połączeniu z umiarem i troską o każdego żołnierza
zapewniało mu u podkomendnych ogromny mir. Nazywali go »Starym«, choć
nie miał jeszcze trzydziestu lat”.

Dwustuosobowy oddział „Zapory” przeprowadził 83 akcje bojowe i
dywersyjne. Brał udział w akcji „Burza” na Lubelszczyźnie, po czym
bezskutecznie próbował przedrzeć się na pomoc walczącej Warszawie.

Po wejściu Sowietów Dekutowski nie złożył broni. W odpowiedzi na
komunistyczny terror stworzył poakowski oddział samoobrony, 
liczący, podobnie jak w czasie 
niemieckiej okupacji, około 200 osób. Dokonał wielu
brawurowych akcji odwetowych na NKWD, UB, KBW i MO. Jako
najwybitniejszemu dowódcy podporządkowała mu się większość oddziałów
Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (WiN) na Lubelszczyźnie. Walce o
wolną Ojczyznę poświęcił nawet prywatne życie. Ukochanej narzeczonej
powiedział: „Idę do
lasu, nie wiem, czy przeżyję, nie możemy być razem”.

„Zapora” razem z dowódcami pododdziałów swojego zgrupowania został
aresztowany przez komunistyczną bezpiekę we wrześniu 1947 r. w
Nysie. Przewiezionych do aresztu śledczego na
Rakowiecką w Warszawie poddano brutalnemu śledztwu. 15
listopada 1948 r.komunistyczny sąd skazał siedmiu „Zaporczyków” na
kilkakrotne kary śmierci. Hieronim Dekutowski został zamordowany
strzałem w tył głowy 7 marca 1949 r. Jego szczątki odnaleziono i
zidentyfikowano dopiero w 2013 r.

Przez długie lata PRL-u komuniści zakłamywali jego
życiorys. Inaczej było na Zachodzie, gdzie w 1964 r.
legalny Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie przyznał
pośmiertnie mjr. „Zaporze” Srebrny Krzyż Virtuti Militari. Dopiero w
1994 r. Sąd Wojewódzki w Warszawie uznał, że Hieronim Dekutowski i jego
zamordowani podkomendni prowadzili działalność na rzecz niepodległego
bytu Państwa Polskiego.

Tadeusz Płużański