2 zł, 100. rocznica urodzin Jana Karskiego (1914-2000), 2014

Producent: NBP - monety Nordic Gold

ID: 2931

Moneta obiegowa 2 zł
- 100. rocznica
urodzin Jana Karskiego (1914-2000),
2014

Nominał: 2 zł

Metal: stop
CuAl5Zn5Sn1

Stempel:
zwykły

Średnica:
27,00 mm

Waga: 8,15 g

Wielkość emisji: 700 000 szt.

Projektant awersu: Ewa
Tyc-Karpińska

Projektant rewersu: Sebastian Mikołajczak

Data
emisji monet: 24.04.2014 r.

Moneta
okolicznościowa NG wyemitowana dla upamiętnienia sylwetki bohatera II
wojny światowej, dyplomaty, kuriera i wojennego emisariusza Państwa
Podziemnego
Jana Karskiego. 

Według zapowiedzi NBP ma to być ostatnia moneta 2 zł
okolicznościowa ze stopu Nordic Gold.

Jan
Karski (1914–2000)

Jan Kozielewski przeszedł do
historii pod swoim wojennym pseudonimem Jan Karski. Zdolny syn łódzkiego
rzemieślnika, członek Sodalicji Mariańskiej, na Uniwersytecie Jana
Kazimierza we Lwowie ukończył wydział prawa i studium dyplomacji. Po
wybuchu wojny trafił najpierw do niewoli sowieckiej, potem niemieckiej.
Z obu zdołał uciec i pod koniec 1939 r. podjął pracę konspiracyjną.
Znajomość języków obcych, sprawność fizyczna i kwalifikacje sprawiły,
że powierzono mu rolę emisariusza
władz Polskiego Państwa Podziemnego.

W czasie jednej z misji Karski został schwytany przez Gestapo na
Słowacji, członkowie podziemia odbili go jednak ze szpitala w Nowym
Sączu. Jesienią 1942 r. Karski wszedł nielegalnie do warszawskiego
getta oraz do obozu przejściowego w Izbicy. Mikrofilmy z raportami o
sytuacji Żydów przewoził w specjalnie
wydrążonym kluczu (replikę tego klucza Karski przechowywał w
swoim archiwum przekazanym do Instytutu Hoovera w Stanford w USA).
Kiedy po przeszło dwóch miesiącach udało mu się przedostać do Anglii,
swoją wstrząsającą relację dokumentującą systematyczną i zaplanowaną
zagładę narodu żydowskiego przekazał przełożonym, a następnie
amerykańskim i brytyjskim elitom. Spotkał się z prezydentem Stanów
Zjednoczonych. Bez rezultatów.

Po wojnie Jan Karski pozostał na emigracji w USA i wycofał się z życia
publicznego. Studiował nauki polityczne i obronił doktorat na
Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie, gdzie potem wykładał. W 1985
r. Karski opublikował „Wielkie mocarstwa a Polska 1919–1945: od Wersalu
do Jałty”.

Po tym gdy jego niezwykłą historię przypomniał wielogodzinny film
Shoah, Karski powrócił do tematu Zagłady i opowiadał na wykładach o
swej wojennej misji.

Jako człowiek głębokiej wiary ciągle
poszukiwał sensu historii, której był częścią. Po latach Jan
Karski doczekał się uznania – uhonorowany
m.in. tytułem „Sprawiedliwego wśród Narodów Świata”, orderem Orła
Białego oraz, pośmiertnie, najwyższym odznaczeniem cywilnym USA.

Zbigniew Brzeziński powiedział o Karskim: ...ma swoje miejsce na pierwszych stronach
współczesnej historii Polski. Reprezentuje wszystko, co najpiękniejsze,
najbardziej godne podziwu w historii II wojny światowej.

Ewa
Wierzyńska

Muzeum Historii Polski

i Fundacja Edukacyjna Jana Karskiego