2 zł, 150. rocznica Powstania Styczniowego, 2013

Producent: NBP - monety Nordic Gold

ID: 2662

Kolekcja: monety Nordic
Gold
o tematyce historycznej

Temat: moneta obiegowa 2 zł
- 150. rocznica Powstania Styczniowego, 2013

Nominał: 2 zł

Metal: stop
CuAl5Zn5Sn1

Stempel:
zwykły

Średnica:
27,00 mm

Waga: 8,15 g

Wielkość emisji:
800 000 szt.

Projektant awersu:
Ewa Tyc-Karpińska

Projektant rewersu:
Roussanka Nowakowska

Data emisji monet:
16.01.2013 r.

Moneta obiegowa Nordic Gold
o nominale 2 zł, która upamiętnia Powstanie Styczniowe z
1863 roku.

Artur Grottger, Pożegnanie powstańca, 1865-1866,

Muzeum Narodowe w Krakowie

Awers: wizerunek
orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Po bokach orła
oznaczenie roku emisji: 20-13, poniżej orła napis: ZŁ 2 ZŁ. W otoku
napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakończony sześcioma
perełkami. Pod orłem, po prawej stronie, znak mennicy: M/W.

Rewers:
po
lewej stronie stylizowany fragment powstańczej grafiki Artura Grottgera
„Pożegnanie powstańca”. Po jego prawej stronie, na
odrębnej płaszczyźnie, stylizowana kompozycja składająca się z proporca
i biżuterii, którą nosiły polskie patriotki. W otoku napis:
150. ROCZNICA POWSTANIA STYCZNIOWEGO.

Na boku: ośmiokrotnie
powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180
stopni, rozdzielony gwiazdkami.

150.
rocznica Powstania Styczniowego uwieczniona została przez Narodowy Bank
Polski emisją
dwóch rodzajów monet:

srebrnych monet kolekcjonerskich
o nominale 10 zł

oraz obiegowych monet Nordic
Gold o
nominale 2 zł.

Emisja wartości kolekcjonerskich przez NBP to wyjątkowe upamiętnienie ważnych
historycznych rocznic i postaci.

Takim wydarzeniem jest niewątpliwie 150.
rocznica Powstania
Styczniowego - ostatniego
i największego zbrojnego zrywu narodu polskiego, przed
odzyskaniem niepodległości w 1918 r.

Za początek Powstania, które objęło swym zasięgiem Królestwo Polskie, a
także Litwę, Białoruś oraz część Ukrainy, przyjmuje się
datę 22 stycznia 1863
roku.
Jak oceniają historycy, podczas powstania
miało miejsce ponad tysiąc starć, a w siłach polskich uczestniczyło w
sumie około 200 000
osób. 

Za udział w powstaniu
władze carskie skazały na śmierć co najmniej 669 osób. Na
zesłanie skazano przynajmniej 38 tysięcy osób. 
Numizmaty
wyemitowane przez NBP to wyjątkowy
wyraz hołdu oddanego powstańcom, którzy zginęli za
naszą Ojczyznę w rocznicę walk powstańczych.

Monety
o przyciągającym wzrok projekcie powinien mieć każdy Polak.

Niskonakładowe monety
poświęcone powstańcom przetrwają bowiem wieki, dając żywe
świadectwo bohaterstwa Polaków.

Monety uczą historii, a poprzez wymowną symbolikę
nie pozwolą zapomnieć o tych, dzięki którym państwo polskie
istnieje na mapach.

Wartościowa
sztuka, atrakcyjny projekt, hołd, historia oraz trafna inwestycja w
jednym!

Artur Grottger, Bitwa,
grafika z cyklu Polonia, 1863

1 5 0 . r o c z n i c a

p o w s t a n i a s t y c z n i o w e g o

● Lata poprzedzające wybuch Powstania Styczniowego to okres
narastającego terroru carskiego zaborcy, czas masowego sprzeciwu
ludności i manifestacji o charakterze patriotyczno-religijnym.

Podczas jednej z nich, 27 lutego 1861 r. śmiertelnie rannych zostało
pięć osób. Ich pogrzeb, a miesiąc później
ostrzelanie tłumu na pl. Zamkowym w Warszawie, w wyniku czego zginęło
sto osób, spowodowały radykalizowanie się
nastrojów, rozwój konspiracji, a także ogłoszenie
żałoby narodowej.

W wielu miastach, m.in. w Wilnie, Żytomierzu, Kielcach, odbyły się
marsze poparcia i solidarności z mieszkańcami stolicy.

Kobiety
przywdziały żałobne stroje. Nosiły też tzw. biżuterię patriotyczną z
symbolami zniewolonego narodu: koroną cierniową, kotwicą, sercem,
kajdanami z łańcuchem lub herbem z polskim Orłem, litewską Pogonią i
ukraińskim Michałem Archaniołem.

Popularne były również
elementy stroju narodowego, np. konfederatki - czapki typu rogatywka.

Władze carskie szykanami i wysokimi grzywnami zmuszały do zdjęcia oznak
żałoby. Równocześnie kształtowały się konspiracyjne obozy
polityczne. Przedstawiciele „czerwonych” dążyli do
walki i ogłoszenia reform społecznych, a zwłaszcza uwłaszczenia
chłopów i przez to przyciągnięcia ich do powstania.

Z kolei „biali” byli przeciwni wybuchowi powstania
i skłonni pójść na ugodę z władzą w zamian za ograniczone
reformy.

● Kolejne posunięcia władzy rosyjskiej: ogłoszenie stanu wojennego,
profanacja świątyń katolickich i w konsekwencji zamknięcie wielu
kościołów, masowe aresztowania i zesłania, doprowadziły do
wzrostu napięcia. Niespodziewany pobór do
wojska młodych mężczyzn podejrzanych o konspirację spowodował wybuch
powstania w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r.

● W Warszawie działał w podziemiu Tymczasowy Rząd Narodowy. Jego
pierwsze decyzje dotyczyły uwłaszczenia chłopów,
którym obiecano ziemię za udział w powstaniu. Władza została
podzielona na wojskową i cywilną.

Niezwykle sprawnie jak na warunki
konspiracyjne działała łączność z prowincją, aprowizacja, ściąganie
podatku narodowego.

Tajne państwo polskie było ewenementem na skalę europejską.
Funkcjonowało do czasu, gdy carska policja za pomocą masowych
aresztowań i tortur rozbiła jego struktury.

● Na terenie Królestwa Polskiego stacjonowała około
100-tysięczna armia rosyjska. Przeciwstawiono jej nieprzeszkolone i
słabo uzbrojone polskie oddziały. Jedyną możliwą formą walki była więc
wojna partyzancka.

Początkowo unikano starć w otwartym polu. Kiedy dotarła broń zakupiona
za granicą, a ochotników przeszkolono w leśnych obozach,
doszło do wielu bitew o sporym znaczeniu wojskowym, psychologicznym i
propagandowym (m.in. pod Okszą, Słupią, Węgrowem i Żyrzynem).

Największe natężenie walk miało miejsce latem 1863 r.

W sumie podczas prawie dwóch lat powstania stoczono około
1200 bitew i potyczek, a w oddziałach powstańczych służyło około 200
tys. osób. Wyjątkową odwagą odznaczyły się kobiety,
zapewniając łączność oraz opiekę rannym i rodzinom poległych.

● Powstanie objęło swym zasięgiem ziemie zaboru rosyjskiego. Liczono na
szersze poparcie państw europejskich, jednak ograniczyły się one do
złożenia not protestacyjnych.

Powstanie wsparli nieliczni ochotnicy, m.in. z Włoch, Francji, Rosji i
Niemiec. Trudności ze zlikwidowaniem partyzantki spowodowały, że
Rosjanie wprowadzili niespotykany terror - odpowiedzialność zbiorową,
publiczne egzekucje, masowe
konfiskaty majątków i zesłania na Syberię.

W dniu 15 sierpnia 1864 r. na stokach Cytadeli w Warszawie powieszono
członków Rządu Narodowego: Romualda Traugutta, Romana
Żulińskiego, Józefa Toczyskiego, Rafała Krajewskiego, Jana
Jeziorańskiego.

Podczas walk poległo około 30 tys. powstańców, blisko 38
tys. znalazło się na Syberii, wielu wyemigrowało.

Powstanie Styczniowe było ostatnim zbrojnym zrywem narodu polskiego
walczącego o Ojczyznę, przed odzyskaniem niepodległości w 1918 r.

autor: Elżbieta
Kamińska, st. kustosz Muzeum Historycznego m.st. Warszawy

źródło: NBP /
Mennica Polska / Wikipedia