2 zł, Polscy Malarze XIX/XX w.: Zofia Stryjeńska (1891-1976), 2011

Producent: NBP - monety Nordic Gold

ID: 2178

Moneta obiegowa 2 zł
- Polscy Malarze XIX/XX w.: Zofia Stryjeńska (1891-1976), 2011

Nominał: 2 zł

Metal: stop
CuAl5Zn5Sn1

Stempel:
zwykły

Średnica:
27,00 mm

Waga: 8,15 g

Wielkość emisji:
1 000 000 szt.

Data emisji monet w NBP: 15.02.2011
r.

Moneta Nordic Gold z ciekawej kolekcji "Polscy Malarze XIX/XX wieku", w której dotychczas zostali uwiecznieni mistrzowie: J. Matejko, J. Malczewski, S. Wyspiański, T. Makowski, A. Gierymski, L. Wyczółkowski, W. Strzemiński i A. Grottger.

Zofia Stryjeńska, Scena
rodzajowa, rok 1930

Zofia Stryjeńska (1891-1976) - polska malarka nazywana "księżniczką
sztuki polskiej", grafik, ilustratorka, scenograf, reprezentantka art
déco.

Najbardziej znana polska artystka plastyk XX-lecia międzywojennego
została uwieczniona na dziewiątej monecie z kolekcji "Polscy Malarze
XIX/XX wieku".

Awers: wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, z lewej strony stylizowany wizerunek palety i dwóch pędzli. U dołu napis: 2 ZŁ, u góry półkolem napis: RZECZ POSPOLITA POL SKA oraz oznaczenie roku emisji: 2011. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

Rewers:
stylizowany wizerunek popiersia Zofii Stryjeńskiej, na tle stylizowanego fragmentu obrazu. Z lewej strony półkolem napis: ZOFIA STRYJEŃSKA. U dołu napis: 1891–1976.
Na boku: ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant awersu: Ewa Tyc-Karpińska
Projektant rewersu: Urszula Walerzak

*****

Zofia Stryjeńska, z domu Lubańska (1891–1976), uczyła się w prywatnych szkołach artystycznych w rodzinnym Krakowie i w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium.

Debiutowała pod panieńskim nazwiskiem, wystawiając w 1912 r. kartony Polskie bajdy na tle opowieści ludowych; rok później stworzyła cykl akwarel poświęcony polskim kolędom, a w czasie I wojny światowej pocztówki z ilustracjami do jasełek i pieśni legionowych.

Powodzenie i popularność zapewniły jej już wczesne obrazy – cykle Pascha i Łowy bogów, a także kompozycje z 1923 r. – Poranek, Wieczór i Koncert Beriota.

Dekoracyjne panneaux Pory roku, prezentowane wraz z innymi pracami Stryjeńskiej na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu w 1925 r., przyniosły jej cztery grand prix i dwa dyplomy honorowe. Artystka projektowała też dekoracje innych wnętrz (np. kompozycje Ogień i Woda do siedziby Poselstwa Polskiego w Sofii) i polichromie kilku kamieniczek na Starym Mieście w Warszawie (1928). Wydała dwie teki litografii barwnych Bożki słowiańskie i zilustrowała kilkadziesiąt książek.

Tworzyła plakaty, druki reklamowe i zabawki. Zajmowała się scenografią, pisała scenariusze do widowisk muzycznych, a w 1928 r. zaprojektowała całościową oprawę plastyczną baletu Harnasie Karola Szymanowskiego.

Różnorodność prac, jakich podejmowała się Stryjeńska, pokazuje jej niemal nieograniczone możliwości, a jednocześnie uzmysławia siłę talentu. Dostosowując język plastyczny do właściwości realizowanego zadania, zawsze pozostawiała w nim piętno własnego stylu.

Uproszczone formy, zestawione w dynamicznych i rytmicznych układach intensywnych barw, szczelnie wypełniają kadry prawie wszystkich jej kompozycji. Zmysłowa żywiołowość stanowi zarówno treść ukazywanych scen, jak i dominującą cechę ich artystycznego kształtowania.

Na tym polega związek twórczości Stryjeńskiej z folklorem, a nie tylko na tematach i motywach, które czerpała z etnograficznych źródeł i przetwarzała we właściwy sobie, żartobliwy sposób. Podobnie dowolnie postępowała z bóstwami słowiańskimi i z pocztem Piastów, każąc legendarnemu protoplaście dynastii ująć koło jak kierownicę samochodu, a Kazimierzowi Wielkiemu trzymać w dłoni papieros.

Błyskotliwą inteligencję malarki, wyjątkowe poczucie humoru, a zarazem pełną prostoty i krytycyzmu samoocenę potwierdzają jej pamiętniki, opublikowane w 1995 r. pod tytułem Chleb prawie że powszedni.

autor: dr Urszula Makowska, Instytut Sztuki
Polskiej Akademii Nauk, folder emisyjny Narodowego Banku Polskiego