2 zł, Polskie okręty - Kuter rakietowy Gdynia, 2013

Producent: NBP - monety Nordic Gold

ID: 2680

Moneta obiegowa 2 zł
- Polskie okręty, 2013

Nominał: 2 zł

Metal: stop
CuAl5Zn5Sn1

Stempel:
zwykły

Średnica:
27,00 mm

Waga: 8,15 g

Wielkość emisji:
800 000 szt.

Data emisji monet w NBP:
13.03.2013 r.

Moneta z nordyckiego złota z
nowej serii NBP o ciekawej tematyce marynistycznej - "Polskie okręty.

Awers: wizerunek
orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Po bokach orła
oznaczenie roku emisji: 20-12, poniżej orła napis: ZŁ 2 ZŁ. W otoku
napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakończony sześcioma
perełkami. Pod orłem, po prawej stronie, znak mennicy: M/W.

Rewers:
centralnie, na tle morza, stylizowany wizerunek okrętu Rzeczypospolitej
Polskiej „Gdynia”. U góry, po lewej
stronie, półkolem napis: KUTER RAKIETOWY. U dołu napis:
„GDYNIA”.

Na boku:
ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi
odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant monety:
Ewa Tyc-Karpińska (awers), Grzegorz Pfeiffer (rewers)

W
dniu 13 marca 2011 r. Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu
okolicznościową monetę 2 zł ze stopu Nordic Gold z wizerunkiem kutra
rakietowego „Gdynia”. 
Dla
kolekcjo­nerów przygotowano 800 tys. monet.
Moneta, na
której uwieczniono ORP „Gdynia”, jest
już piątą w popularnej wśród kolekcjonerów serii
„Polskie Okręty”. Do tej pory ukazały się 
kolejno  monety z wizerunkami:

ORP „Błyskawica”, ORP
„Orzeł”, ORP „Dragon” oraz ORP
„Piorun”. 

Seria „Polskie
Okręty”, na którą złoży się osiem monet,
poświęcona jest polskim okrętom wojennym.

W  roku 2013 zostaną wyemitowane następujące monety:

ORP
„Gdynia”, ORP „Warszawa”, ORP
„Lublin” oraz fregata „Gen. K.
Pułaski”. 

Tematyka każdej z nich jest konsultowana z Muzeum Marynarki
Wojennej w Gdyni.
ORP
„Gdynia” został zbudowany w stoczni rzecznej w
Rybińsku nad Wołgą. 
Służbę pod polską banderą
rozpoczął 7 września
1965 r. Miał 38,6 m długości i 7,6 m
szerokości. Jego wyporność standardowa wynosiła 172 tony.
Mógł rozwinąć prędkość do 37
węzłów. Jego załogę stanowiło 30
osób. 
Okręt został wycofany ze
służby 1 marca 1995 r.

Rewers monety przedstawia wizerunek ORP
„Gdynia” na tle morza. 
Na tradycyjnym awersie znalazły się godło RP oraz
oznaczenie nominału i roku emisji. 

W skład kolekcji marynistycznej "Polskie okręty" wchodzą dotychczas
wyemitowane monety:

Polskie
okręty - Niszczyciel Błyskawica (LINK)

Polskie
okręty - Okręt podwodny Orzeł (LINK)

Polskie
okręty - Lekki krążownik Dragon (LINK)

Polskie
okręty - Niszczyciel Piorun (LINK)

Polskie
okręty - Kuter rakietowy Gdynia (LINK)

Polskie
okręty - Niszczyciel rakietowy Warszawa (LINK)

Polskie
okręty - Okręt transportowo-minowy Lublin (LINK)

Polskie
okręty - Fregata rakietowa Gen. K. Pułaski (LINK)

*****

ORP GDYNIA

ORP
„Gdynia”, o numerze burtowym
„423”, był trzecim polskim
okrętem noszącym tę nazwę. Należał do kutrów rakietowych
radzieckiego projektu „205” (określanego w NATO
jako typ „Osa
I”). Okręty projektu „205” początkowo
sklasyfikowano jako małe
okręty rakietowe.

Przez długi czas informacje o nich były tajne.
Początkowo stosowano inny system numerów burtowych,
które
często były zmieniane.

ORP „Gdynia” był jednym z ponad 400 małych
okrętów
uderzeniowych produkowanych od lat 50. do 80. zeszłego wieku
w Leningradzie, Władywostoku i Rybińsku. Projekt kutra
rakietowego „205”, zaplanowanego jako nosiciel
przeciwokrętowych
kierowanych pocisków rakietowych P-15, sprawdzonych podczas
wojny arabsko-izraelskiej 1967 roku i indyjsko-pakistańskiej
1971 roku, powstał w leningradzkim Centralnym Biurze
Konstrukcyjnym (CKB-5).

Licencyjną produkcję podjęły również
Chiny i Korea Północna. Późniejsze wprowadzenie
zmodernizowanych
pocisków P-15U o składanych skrzydłach zainicjowało budowę
kutrów projektu „205U”
(„Osa-II”), dysponujących mniejszymi
cylindrycznymi wyrzutniami rakietowymi. Ostatnią zmianą było
wprowadzenie w latach 70. rakiet P-15M (P-20).

Te małe okręty
rakietowe, oprócz polskiej i radzieckiej marynarki wojennej,
służyły
też we flotach Algierii, Angoli, Beninu, Bułgarii, Chin, Egiptu,
Etiopii, Finlandii, Indii, Iraku, Libanu, Libii, Korei
Północnej, Kuby,
Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Rumunii, Somalii, Syrii,
Jemenu, Jugosławii i Wietnamu.

Po podjęciu decyzji o wprowadzeniu do Marynarki Wojennej
uzbrojenia rakietowego, Polska zakupiła na początku lat 60.
trzynaście kutrów rakietowych projektu
„205”, które były wcielane
do służby w latach 1964-1975.

Nosiły nazwy polskich portów
bałtyckich. Początkowo wchodziły w skład 3 Brygady Kutrów
Torpedowych, od 1971 r. – 3 Flotylli Okrętów.

Z upływem lat okręty utraciły wartość bojową. Wycofywanie
ich ze służby rozpoczęto w 1984 roku, a zakończono w roku 2006
skreśleniem z listy floty dwóch ostatnich jednostek. W 2008
roku
postanowiono zachować ORP „Władysławowo” w Muzeum
Oręża
Polskiego, skąd w roku 2010 został przeholowany do Kołobrzegu
i tam ustawiony na lądzie jako eksponat skansenu morskiego.

„ORP „Gdynia” został zbudowany w Stoczni
Rzecznej w Rybińsku.
Do Polski trafił jako trzeci okręt tego typu. 7 września 1965 roku
wszedł do służby w 3 dywizjonie kutrów torpedowych 3 Brygady
Kutrów Torpedowych w Gdyni. Następnie, od roku 1971 do
wycofania
z Marynarki Wojennej, znajdował się w składzie 2 dywizjonu
kutrów rakietowo-torpedowych gdyńskiej 3 Flotylli
Okrętów.

W listopadzie 1989 roku, zachowując nazwę, został przeklasyfikowany
na okręt patrolowy o numerze burtowym „301” i w
czerwcu
1991 roku przekazany do Morskiego Oddziału Straży Granicznej
(MOSG), jako jeden z trzech okrętów tego typu. Jeszcze tego
roku
został przebudowany i pozbawiony zasadniczego uzbrojenia,
które
zastąpiono podwójną 25-milimetrową uniwersalną armatą morską
2M-3M. Następnie oznakowany „SG-301” służył do 1
marca 1995 r.
początkowo w Pomorskim Dywizjonie MOSG w Świnoujściu,
a następnie w Kaszubskim Dywizjonie MOSG w Gdańsku.

Dowódcami „Gdyni” byli dwaj
późniejsi dowódcy Marynarki
Wojennej – kpt. mar. Romuald Waga i por. mar. Ryszard Łukasik
oraz kpt. mar. Jan Dziżyński, kpt. mar. Henryk Grunert, por.
mar. Maciej Drogosiewicz, por. mar. Zenon Jakubowski, por. mar.
Szczepan Halarewicz i por. mar. Jacek Choczyński.

Kuter rakietowy projektu „205” miał 172 tony
wyporności
standardowej, przy 38,6 m długości, 7,6 m szerokości i zanurzeniu
2,7 m. Napęd zapewniały trzy silniki wysokoprężne, każdy o mocy
2940 kW. Osiągał prędkość ekonomiczną 15 węzłów, a
maksymalną
37 węzłów, miał zasięg 800 mil morskich przy prędkości
25 węzłów, jego autonomiczność wynosiła 5 dób, a
załoga liczyła
30 osób.

Uzbrojenie stanowiły cztery pojedyncze wyrzutnie
przeciwokrętowych kierowanych pocisków rakietowych P-15 lub
P-15M (P-20) (według NATO - SS-N-2A/C Styx albo Modified Styx),
poczwórna wyrzutnia przeciwlotniczych kierowanych
pocisków
rakietowych Strzała-2M (według NATO - SA-N-5 Grail) oraz dwie
podwójne 30-milimetrowe uniwersalne armaty morskie AK-230.

autor: Walter Pater - Muzeum Marynarki Wojennej