2 zł, Polskie okręty - Lekki krążownik Dragon, 2012

Producent: NBP - monety Nordic Gold

ID: 2679

Moneta obiegowa 2 zł
- Polskie okręty, 2012

Nominał: 2 zł

Metal: stop
CuAl5Zn5Sn1

Stempel:
zwykły

Średnica:
27,00 mm

Waga: 8,15 g

Wielkość emisji:
800 000 szt.

Data emisji monet w NBP:
18.10.2012 r.

Moneta z nordyckiego złota z
nowej serii NBP o ciekawej tematyce marynistycznej - "Polskie okręty.

Awers: wizerunek
orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Po bokach orła
oznaczenie roku emisji: 20-12, poniżej orła napis: ZŁ 2 ZŁ. W otoku
napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakończony sześcioma
perełkami. Pod orłem, po prawej stronie, znak mennicy: M/W.

Rewers:
centralnie, na tle morza, stylizowany wizerunek Okrętu Rzeczypospolitej
Polskiej „Dragon”, lekkiego krążownika z okresu II
wojny światowej. Poniżej okrętu napis: LEKKI KRĄŻOWNIK /
„DRAGON”.

Na boku:
ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi
odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant monety:
Ewa Tyc-Karpińska (awers), Andrzej Nowakowski (rewers)

*****

Lekki
krążownik "Dragon"

Lekki krążownik „Dragon” był pierwszym tej klasy
okrętem
bojowym polskich sił morskich.

Zbudowany w latach 1917–1918
przez stocznię Scott’s Shipbuilding & Engineering
Company
Limited w Greenock dla brytyjskiej marynarki wojennej był
prototypem serii ośmiu krążowników lekkich typu
„D”. Wśród nich
był również ORP „Conrad”, drugi polski
okręt tej klasy.

W czasie służby w Royal Navy, ówczesny, HMS
„Dragon” pływał
po prawie wszystkich morzach i oceanach. W ostatnim roku
I wojny światowej brał udział w patrolach na Morzu
Północnym.
Wybuch II wojny światowej zastał go w Wielkiej Brytanii.

Od
rozpoczęcia wojny do przekazania Polskiej Marynarce Wojennej
uczestniczył w działaniach wojennych na Morzu Północnym
i Oceanie Atlantyckim, a od końca 1941 r. do powrotu na Wyspy
Brytyjskie – w operacjach na Dalekim Wschodzie.

Przejęty przez Polską Marynarkę Wojenną 15 stycznia 1943 r.
w Birkenhead, dopiero 17 maja otrzymał oficjalną nazwę
ORP „Dragon”.

Początkowo proponowane nazwy
„Lwów” oraz
„Westerplatte” nie zostały zaakceptowane,
pozostawiono więc
nazwę oryginalną, która w języku angielskim znaczy
„Smok”
i ma bogatą tradycję. Jednocześnie nawiązano nią do galeonu
„Smok” - pierwszego okrętu budowanego dla Polski w
Elblągu
w latach 1570-1572.

Po zakończeniu remontu i przezbrojenia oraz skompletowaniu
personelu jesienią 1943 r. rozpoczęło się szkolenie załogi
ORP „Dragon”. 20 lutego 1944 r. krążownik wyszedł w
pierwszy
rejs bojowy pod polską banderą wojenną na Morze Norweskie
w zespole dalekiej osłony konwoju „JW-57” idącego
do Murmańska
i następnie – „RA-57”, powracającego
stamtąd.

Na początku
marca powrócił do Scapa Flow, po czym w składzie brytyjskiej
10. Eskadry Krążowników, do której został
przydzielony, rozpoczął
przygotowania do wzięcia udziału w operacji lądowania wojsk
sprzymierzonych w Normandii.

Zadaniem 10. Eskadry Krążowników było artyleryjskie wsparcie
lądowania sił alianckich i obezwładnienie niemieckiej obrony
francuskiego wybrzeża. Od 6 czerwca do 8 lipca 1944 r. ORP
„Dragon”
ochraniał wschodnie skrzydło lądujących wojsk, bombardując
w rejonie Caen niemieckie umocnienia i baterie artylerii
nadbrzeżnej oraz kolumny wojsk niemieckich przemieszczające
się wzdłuż wybrzeża.

8 lipca 1944 r., około godziny 5.00, został
storpedowany i ciężko uszkodzony przez niemiecki miniaturowy
okręt podwodny (tzw. żywą torpedę) typu „Neger”.

W wyniku
silnej eksplozji śmierć poniosło 37 członków załogi, a 14
zostało
rannych. Zniszczenia ORP „Dragon” były rozległe,
ale początkowo
zamierzano go uratować.

Ostatecznie podjęto jednak ekonomicznie
uzasadnioną decyzję o osadzeniu okrętu na dnie w rejonie odcinka
inwazyjnego „Sword” w Normandii. Wrak krążownika
stał się
elementem głównego falochronu portu
„Mulberry”. Kilka miesięcy
później większość ocalałej załogi
„Dragona” zaczęła służbę na
lekkim krążowniku „Conrad”.

Dowódcami okrętu byli: od 15 stycznia 1943 r. do 12 stycznia
1944 r. kmdr Eugeniusz Pławski i od 12 stycznia do 15 lipca 1944 r.
kmdr por. Stanisław Dzienisiewicz.

Wymiary, prędkość, siła rażenia i
wyposażenie bojowe ORP
„Dragon” w 1944 r. przedstawiały się następująco:

wyporność
4850 t,
wymiary: 143,65 x 14,10 x 5,33 m,

napęd: dwa zespoły
turbin o mocy 40 000 KM,

prędkość maksymalna 29 w., zasięg
6 700 Mm przy 10 w. i 1 400 Mm przy 29 w.,

uzbrojenie: pięć
152-milimetrowych armat morskich, 102-milimetrowa podwójnie
sprzężona armata uniwersalna, dwie 40–milimetrowe
poczwórnie
sprzężone armaty przeciwlotnicze oraz trzy podwójnie
sprzężone
i cztery pojedyncze 20-milimetrowe armaty przeciwlotnicze,
opancerzenie na linii wodnej miało grubość 38–76 mm, a
pokładu
25 mm.

Załoga okrętu liczyła 30 oficerów oraz 430
podoficerów
i marynarzy.

autor: Walter Pater - Muzeum Marynarki
Wojennej