2 zł, Polskie okręty - Niszczyciel Piorun, 2012

Producent: NBP - monety Nordic Gold

ID: 2738

Moneta obiegowa 2 zł
- Polskie okręty, 2012

Nominał: 2 zł

Metal: stop
CuAl5Zn5Sn1

Stempel:
zwykły

Średnica:
27,00 mm

Waga: 8,15 g

Wielkość emisji:
800 000 szt.

Data emisji monet w NBP:
12.12.2012 r.

Moneta z nordyckiego złota z
nowej serii NBP o ciekawej tematyce marynistycznej - "Polskie okręty.

Awers: wizerunek
orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Po bokach orła
oznaczenie roku emisji: 20-12, poniżej orła napis: ZŁ 2 ZŁ. W otoku
napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz zakończony sześcioma
perełkami. Pod orłem, po prawej stronie, znak mennicy: M/W.

Rewers: centralnie, na tle morza, stylizowany wizerunek Okrętu Rzeczypospolitej Polskiej „Piorun”, niszczyciela z okresu II wojny światowej. Powyżej okrętu napis: NISZCZYCIEL /„PIORUN”.

Na boku:
ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi
odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant monety:
Ewa Tyc-Karpińska (awers), Andrzej Nowakowski (rewers)

*****

ORP „Piorun”

ORP
„Piorun” był brytyjskim niszczycielem typu
„N”, zbudowanym
w latach 1939-1940 w stoczni John Brown Co. w Clydebank.

5 listopada 1940 r. został przekazany przez admiralicję brytyjską
Polskiej Marynarce Wojennej w zamian za utracony pod Narwikiem
niszczyciel „Grom”.

Po przeszkoleniu załogi „Piorun” rozpoczął służbę
patrolową
na wodach brytyjskich oraz w eskorcie konwojów atlantyckich.
W styczniu 1941 r. włączono go do eskadry poszukującej na
północnym Atlantyku niemieckich pancerników
„Scharnhorst”
i „Gneisenau”.

Podczas postoju w Glasgow, w marcu, brał udział
w ratowaniu załogi zbombardowanego podczas nalotu pancernika
„Duke of York”. W tym miesiącu wszedł w skład
eskorty konwojów
kursujących pomiędzy Wielką Brytanią a Kanadą. W kwietniu,
wraz z brytyjskim niszczycielem, uratował około 290 osób
z brytyjskiego krążownika pomocniczego „Rajputana”,
zatopionego
między Islandią a Grenlandią.

Największą sławą okrył się podczas pościgu na Oceanie
Atlantyckim za niemieckim pancernikiem „Bismarck”.
26 maja
1941 r., odwołany z eskorty konwoju, wszedł do zespołu niszczycieli,
którego zadaniem było odnalezienie
„Bismarcka”, zagrażającego
brytyjskim liniom komunikacyjnym. Nocą, w trudnych warunkach
hydrometeorologicznych, wykrył przeciwnika i nawiązał z nim
kontakt bojowy.

Około godziny manewrował, tak aby niemiecki
pancernik nie stracił go z pola widzenia. Co prawda, polski okręt
nie był w stanie przeprowadzić ataku torpedowego i skutecznie
odpowiedzieć na ostrzał przeciwnika, ale zadanie wykonał - wykrył
nieprzyjaciela i utrzymał z nim kontakt oraz zameldował
o jego pozycji. Alianckie siły główne zostały naprowadzone
i w kilkanaście godzin później zatopiły
„Bismarcka”.

Niszczyciel „Piorun” został następnie skierowany na
Morze
Śródziemne, gdzie ponownie brał udział w eskortowaniu
konwojów.
W styczniu 1942 r. powrócił do Wielkiej Brytanii, skąd wraz
z innymi
niszczycielami sześciokrotnie eskortował konwoje przez Atlantyk
oraz trzykrotnie uczestniczył w eskorcie konwojów
arktycznych.

W 1943 r., ponownie skierowany na Morze Śródziemne, brał
udział
w inwazji na Włochy. A od listopada – po powrocie na wody
brytyjskie – znów był włączany do osłony
konwojów atlantyckich.

W czerwcu 1944 r. wziął udział w zwycięskiej nocnej bitwie niszczycieli
pod Ile de Batz oraz starciu koło Jersey, a 12 sierpnia 1944 r. zatopił
koło La Rochelle przerywacz zagród minowych
„Sperrbrecher 7”.

Po remoncie, zakończonym w styczniu 1945 r., prowadził jeszcze
działania na wodach przybrzeżnych, a po zakończeniu wojny
przewoził zaopatrzenie dla Polaków znajdujących się w Danii
i Norwegii. 28 września 1946 r. został zwrócony władzom
Wielkiej
Brytanii i pod nazwą „Noble” służył w Royal Navy do
1955 r., kiedy
został złomowany.

„Piorun” miał 1773 t wyporności oraz wymiary:
długość
108,66 m, szerokość 10,87 m i zanurzenie 3,50 m. Jego załoga
liczyła 10 oficerów oraz 190 podoficerów i
marynarzy.

Uzbrojony
był w trzy podwójne 120-milimetrowe armaty morskie oraz
działa
przeciwlotnicze: 102-milimetrowe (zainstalowane w 1942 r.),
40-milimetrowe poczwórnie sprzężone oraz cztery
20-milimetrowe.

Ponadto miał dwa 7,7-milimetrowe ciężkie karabiny maszynowe,
533,4-milimetrową pięciorurową wyrzutnię torpedową, osiem
torped, dwie wyrzutnie i dwa miotacze bomb głębinowych oraz
42 bomby głębinowe. Napędzały go dwa zespoły turbin o mocy
40 000 KM. Osiągał prędkość maksymalną 33,25 węzłów, a jego
zasięg wynosił 5 500 Mm przy prędkości 15 węzłów i 3 700 Mm
przy 20 węzłach.

Dowódcami okrętu byli:

kmdr por. Eugeniusz Pławski
(od 5 listopada 1940 r. do 30 grudnia 1941 r.), kmdr por. Stanisław
Hryniewiecki (od 17 stycznia do 24 maja 1942 r.), kmdr ppor.
Tadeusz Gorazdowski (od 24 maja 1942 r. do 1 maja 1943 r.),
kmdr por. Stanisław Dzienisiewicz (od 1 maja do grudnia 1943 r.),
ponownie kmdr ppor. Tadeusz Gorazdowski (od 7 stycznia 1944 r.
do 7 stycznia 1945 r.), kmdr ppor. Jan Tchórznicki (od 7
stycznia
do listopada 1945 r.), a następnie – do zwrócenia
okrętu Royal
Navy – kmdr ppor. Wszechwład Maracewicz.

autor tekstu: Walter Pater - Muzeum
Marynarki
Wojennej

*****

Niszczyciel Piorun (Wikipedia)

ORP Piorun –
niszczyciel brytyjski typu N przekazany polskiej Marynarce Wojennej 5
listopada 1940 w zamian za utracony pod Narwikiem niszczyciel ORP
"Grom".

Zbudowany w stoczni John Brown w Clydebank w latach
1939–1940.

Podczas wojny nosił oznaczenie taktyczne "G65".
Przed przekazaniem Polskiej Marynarce Wojennej pływał pod nazwą HMS
"Nerissa".

W maju 1941 brał udział w poszukiwaniach niemieckiego pancernika
"Bismarck", podczas których wsławił się odnalezieniem
"Bismarcka" i nawiązaniem z nim kontaktu bojowego w nocy 26 maja 1941.

Około jednej godziny, od 22.37 do 23.50 polski okręt manewrował w
zasięgu widzialności pancernika, który go niecelnie
ostrzeliwał. "Piorun" oddał również trzy niecelne salwy, o
znaczeniu raczej symbolicznym (nie mogły one wyrządzić poważniejszych
szkód).

Od września 1941 do początku 1943 brał udział w eskortowaniu
konwojów na Oceanie Atlantyckim i Morzu
Śródziemnym. Od lipca do listopada 1943 uczestniczył w wielu
operacjach u brzegów Sycylii. W czerwcu 1944 brał udział w
inwazji w Normandii oraz w bitwach morskich pod Ouessant (9 czerwca) i
Jersey (14 czerwca). Potem zatopił torpedą niemiecki łamacz blokady
"Sauerland".

"Piorun" został zwrócony Wielkiej Brytanii 28 września 1946
roku po przepłynięciu pod biało-czerwoną banderą 218 000 mil morskich.
Eskortował 81 konwojów. W czasie służby zatopił cztery
okręty nawodne, uszkodził dwa (i trzy następne –
prawdopodobnie), zestrzelił jeden samolot.

Dowódcy:
komandor Eugeniusz Pławskikomandor podporucznik Tadeusz Gorazdowskikomandor porucznik Stanisław
Dzienisiewiczkomandor podporucznik Jan
Tchórznickikomandor podporucznik Wszechwład
Maracewicz

Załogę okrętu stanowiła w większości uratowana część załogi "Groma". Od
12 lutego 1945 służył na okręcie por. mar. Zbigniew Plezia, awansowany
na tym okręcie do stopnia kapitana.

źródło: Wikipedia