2 zł, Wrzesień 1939 roku - Westerplatte, 2009

Producent: NBP - monety Nordic Gold

ID: 883

Moneta obiegowa 2 zł - Wrzesień 1939 roku, 2009

Nominał: 2 zł
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły
Średnica: 27,00 mm
Waga: 8,15 g
Wielkość emisji: 1.400.000 szt.
Data emisji monet w NBP: 24.08.2009 r.

Moneta obiegowa wybita z nordyckiego złota, która uczy historii, stanowiąc wyraz hołdu żołnierzom, którzy z wielkim poświęceniem walczyli i zginęli za naszą Ojczyznę.

Na rewersie monety poświęconej walkom o Westerplatte znajdują się wizerunki dowódców: por. Stefana Grodeckiego, kpt. Mieczysława Słabego i kpt. Franciszka Dąbrowskiego, który dowodził grupą około 180 żołnierzy, broniących Wojskowej Składnicy Tranzytowej przez 7 dni.

Awers: wizerunek
orła ustalony
dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Po bokach orła oznaczenie roku
emisji: 20-09, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA
POLSKA, poprzedzony oraz zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą
orła znak mennicy: M/W.

Rewers:
U góry, od lewej strony, stylizowane wizerunki: por. Stefana
Grodeckiego, kpt. Mieczysława Słabego i kpt. Franciszka Dąbrowskiego.
Centralnie napis: WESTERPLATTE/WRZESIEŃ 1939. Pod nim stylizowany
kontur kłębów dymu unoszących się nad Westerplatte.

Na boku:
ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi
odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant monety:
Ewa Tyc-Karpińska (awers), Dominika Karpińska-Kopiec (rewers)

Monety kolekcjonerskie i
obiegowe wyemitowane przez NBP

o tematyce: "Wrzesień
1939 roku

- Warszawa, Wieluń, Westerplatte"

Wojna Obronna Polski w
1939 r.

● Wybuch II wojny światowej był dla Polski wydarzeniem
tragicznym w
swych następstwach - doprowadził do zagłady odrodzonego w 1918 r.
państwa polskiego.

● 1 września 1939 r. Polska znalazła się w stanie konfrontacji zbrojnej
z potężną machiną wojenną III Rzeszy, a 17 września także z siłami
swego wschodniego sąsiada - Rosji Sowieckiej. Dysproporcja sił była
przygniatająca. Mimo poświęcenia walczącego wojska oraz patriotycznej
postawy społeczeństwa klęska była nieunikniona. Odsiecz sojuszniczej
Francji i Wielkiej Brytanii nie nadeszła.

● W tej sytuacji zdołano ewakuować przez Rumunię do Francji i Wielkiej
Brytanii możliwie dużą liczbę żołnierzy, by kontynuować walkę.

● Polskę czekało długie 5 lat okupacji, olbrzymie straty materialne,
terytorialne i ludnościowe oraz szczególnie bolesna zagłada
znacznej części polskiej inteligencji.

Obrona Warszawy

● Już od 1 września stolica Polski była celem ataków
niemieckiego lotnictwa.

● Bezpośrednie zagrożenie dla Warszawy nadeszło 3 września po
przełamaniu przez nacierające wojska niemieckie frontu w rejonie
Częstochowy. Powołano wtedy Dowództwo Obrony Warszawy z gen.
bryg. Walerianem Czumą na czele. Utworzono też Armię
„Warszawa” pod dowództwem gen. dyw.
Juliusza Rómmla i liczne oddziały ochotnicze. Ważną rolę
odegrał samorząd miejski i prezydent Stefan Starzyński,
który objął funkcję komisarza cywilnego przy
Dowództwie Obrony.

● 8 września niemieckie wojska pancerne dotarły na przedpole Warszawy i
z marszu zaatakowały miasto. Szturm ten i kolejny, 9 września, zostały
odparte.

● 15 września Niemcy zamknęli pierścień okrążenia wokół
Warszawy. Ogółem w oblężonym mieście znalazło się około 120
tysięcy żołnierzy. Walczyła też ludność cywilna. Miasto było
systematycznie ostrzeliwane przez artylerię i bombardowane.
Szczególnie ciężkie naloty miały miejsce 17 i 25 września.
26 i 27 września Niemcy ponownie atakowali polskie pozycje, ale bez
powodzenia.

● Tymczasem sytuacja obrońców pogarszała się - brakowało
wody, żywności i amunicji. 28 września Warszawa skapitulowała. Dla
miasta i jego mieszkańców rozpoczął się długi okres okupacji
i walki konspiracyjnej.

Bombardowanie Wielunia

● Wieluń był przed wojną niewielkim miastem leżącym około 20 km od
ówczesnej granicy polsko-niemieckiej.

● 1 września 1939 r., około godz. 4:40, miasto stało się celem nalotu
bombowców nurkujących Luftwaffe. W gruzach legło około 70%
zabudowy. Zabytkowe śródmieście zniszczono niemal w 90%.
Zginęło około 1200 osób cywilnych. Nalot na Wieluń nie miał
uzasadnienia wojskowego - w mieście nie było oddziałów
polskiego wojska. Strona niemiecka tłumaczy to zdarzenie błędem
niemieckiego wywiadu, który meldował, że w mieście znajduje
się polska brygada kawalerii, co nie było prawdą. Strona polska uznaje
ten nalot za zbrodnię wojenną.

Obrona Westerplatte

● Od 1926 r. na półwyspie Westerplatte istniała polska
składnica amunicyjna zwana Wojskową Składnicą Tranzytową. W 1939 r. jej
załoga liczyła około 180 żołnierzy i oficerów.

● 1 września 1939 r. o godz. 4:45 pancernik Schleswig-Holstein
rozpoczął ostrzał Westerplatte. Do natarcia ruszyły oddziały szturmowe
wspierane przez ciężką artylerię i bombowce nurkujące. Przewaga
Niemców była przytłaczająca.

● Polska załoga miała bronić się kilkanaście godzin - tymczasem
walczyła aż 7 dni. Poległo 15 żołnierzy polskich, a około 50 było
rannych. Straty niemieckie wyniosły 300-400 poległych i rannych.

● Obrona Westerplatte miała znaczenie nie tylko symboliczne, ale także
wojskowe - obrońcy przez 7 dni wiązali walką poważne siły niemieckie,
które przez ten czas nie mogły być użyte w innych miejscach.

autor: Wojciech
Krajewski, Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, źródło:
folder emisyjny NBP