20 zł, Historia monety polskiej - floren Władysława Łokietka, 2015

Producent: NBP - srebrne monety

ID: 3087

Kolekcja:
Srebrne monety o
tematyce historycznej i numizmatycznej

Seria:
Historia
monety polskiej

Temat:
Floren Władysława Łokietka

Stan zachowania: I (menniczy)

Nominał: 20 zł

Srebro: Ag
925

Stempel:
lustrzany

Średnica: 38,61 mm

Waga: 28,28 g

Wielkość emisji:
20 000 szt.

Cena emisyjna: 175 zł

Data emisji monet: 03.03.2015 r.

Projektant monety: Dominika
Karpińska-Kopiec

W zestawie: srebrna moneta w
kapsule ochronnej, pudełko kaszerowane, folder emisyjny NBP

Srebrna dwudziestozłotówka „Floren Władysława
Łokietka”
to szósta pozycja w nowej serii monet okolicznościowych „Historia monety
polskiej”. W ramach serii ukaże się 20 srebrnych monet z
wizerunkami historycznych monet: denarów, brakteatów, groszy, szelągów,
talarów, dukatów. W ten sposób NBP upamiętni
historię polskiej monety, która liczy już przeszło 1000 lat.

Projekt monety:
Dominika Karpińska-Kopiec

Floren Władysława Łokietka

Mennictwo Władysława Łokietka
(1306–1333) ma cechy przejściowe. Z jednej strony nawiązuje do
poprzedniej epoki brakteatowej, w której królował drobny pieniądz. Z
drugiej jednak wykazuje też cechy bliskiej już epoki groszowej. Owe
drobne monety to teraz nie cienkie, jednostronne brakteaty, ale
dwustronne denary. Najbardziej jednak znaną monetą, zdaniem Ryszarda
Kiersnowskiego „zasługującą na
miejsce wśród najbardziej poczesnych pomników historycznych polskiego
średniowiecza”, jest floren,
zwany dawniej dukatem. Jest to pierwsza polska moneta złota,
która o blisko dwieście lat wyprzedza następne emisje z tego kruszcu.

Na awersie przedstawiono króla na
tronie, w koronie na głowie, z liliowatym berłem i jabłkiem panowania w
rękach. Dookolna legenda: WLADISLAVS D[e]I G[ratia] REX
objaśnia, że to „Władysław z Bożej
łaski król”.

Na stronie odwrotnej widać postać stojącego biskupa w mitrze na głowie,
ozdobionej aureolą. W lewej ręce trzyma pastorał, a prawą wznosi do
błogosławieństwa. Jak głosi legenda S[anctus] STANISLAVS POL[oni]E, jest to „Stanisław święty Polski”.

Dawniej tę okazałą i niezwykłą monetę łączono z koronacją królewską
Łokietka w 1320 roku. Badania Ryszarda Kiersnowskiego wykazały, że
emisja nastąpiła później, dopiero w 1330 roku. Miała ona związek z
ustanowionym przez papieża podwójnym odpustem ku czci św. Stanisława (8
V i 27 IX). Aby go dostąpić, wierni składali po dwie obce monety złote,
będące wówczas w obiegu. Uzyskany w ten sposób kruszec umożliwił
królowi wybicie jego własnej monety.

Posłużyła mu ona do prowadzenia wojny z Krzyżakami. Emisja nie była
duża i jest szacowana na parę tysięcy
sztuk monet. Z nich zachowała się do naszych czasów tylko jedna.
Stanowi ona ozdobę kolekcji Emeryka Hutten-Czapskiego, która jest
przechowywana w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Na emitowanej obecnie monecie kolekcjonerskiej, poza odwzorowaniem przedstawionego tutaj
florena, zobaczyć można portret Władysława Łokietka zaczerpnięty z jego
rzeźby nagrobnej znajdującej się w katedrze na Wawelu. Na
drugiej stronie widnieje postać tronującego króla umieszczona na jego
majestatowej pieczęci. Wyobrażenie to dobrze koreluje z takimże motywem
z florena. Podobieństwo nie jest przypadkowe – autor stempla
monetarnego zapewne wzorował ię na starszej i staranniej opracowanej
pieczęci.

Stanisław Suchodolski

Nowa seria „Historia monety
polskiej”
„Historia monety polskiej” to wyjątkowa seria srebrnych monet
okolicznościowych adresowana do kolekcjonerów zainteresowanych nie
tylko monetami współczesnymi, ale również historycznymi. W ramach serii
NBP przypomni najbardziej charakterystyczne dla danego okresu typy i
nominały polskich monet. Ich wizerunki umieszczane będą zarówno na
awersie, jak i na rewersie nowych monet. Będą one emitowane w porządku
chronologicznym, wyłącznie w srebrze.
Serię rozpoczną monety okresu denarowego (X–XIII w.), a w
pierwszej kolejności denary trzech Bolesławów: Chrobrego, Śmiałego i
Krzywoustego. Dwie kolejne monety tego okresu to tzw. brakteaty, czyli
denary bite tylko jednostronnie na cienkich, łamliwych blaszkach.
Następnie NBP przypomni monety z okresu groszowego (XIV i XV
wiek), kiedy to Kazimierz Wielki wybił pierwsze polskie grosze, a
Władysław Łokietek zainicjował bicie monety złotej.
Kolejny okres historii monety polskiej obejmuje czasy
Rzeczypospolitej, tzw. okres złotowy, w którym istniał już
rozwinięty system pieniężny. W tym czasie pojawiły się monety o
nominałach najmniejszych (szelągi) i największych (talary, dukaty).
Pojawia się też pierwsza złotówka – już nie tylko jako
jednostka obrachunkowa, ale także w postaci konkretnej monety (tzw.
tynf za panowania Jana Kazimierza). Jedna z monet serii poświęcona
będzie także największej monecie polskiej o nominale stu
dukatów, bitej przez Zygmunta III Wazę. Upamiętniona zostanie również moneta
najmniejsza – miedziany szeląg Jana Kazimierza.
Ponadto w serii uwzględniony będzie pieniądz emitowany już po
dokonaniu rozbiorów Polski – z czasów powstań narodowych i Księstwa
Warszawskiego, a także po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Ostatnią
upamiętnioną w serii monetą będzie 5 złotych z rybakiem z
czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.
źródło: Mennica
Polska / NBP/ Stanisław Suchodolski