20 zł, Historia monety polskiej - talar Władysława IV, 2017

Producent: NBP - srebrne monety

ID: 3193

dukat zygmunta

Kolekcja:
Srebrne monety o
tematyce historycznej i numizmatycznej

Seria:
Historia
monety polskiej

Temat: Talar
Władysława IV

Stan zachowania: I (menniczy)

Nominał: 20 zł

Srebro: Ag
925

Stempel:
lustrzany

Średnica:
38,61 mm

Waga: 28,28
g

Wielkość emisji:
18 000 szt.

Cena emisyjna:
170 zł

Data emisji monet:
07.12.2017 r.

Projektant monety:
Dominika
Karpińska-Kopiec

W zestawie:
srebrna moneta w kapsule ochronnej, pudełko kaszerowane, folder
emisyjny NBP

Srebrna dwudziestozłotówka „Talar
Władysława IV”
to dwunasta pozycja w nowej serii monet okolicznościowych „Historia
monety
polskiej”. W ramach serii ukaże się 20 srebrnych
monet z
wizerunkami historycznych monet: denarów,
brakteatów, groszy, szelągów,
talarów, dukatów. W ten sposób NBP upamiętni
historię polskiej monety, która liczy już przeszło 1000 lat.

Projekt
monety: Dominika Karpińska-Kopiec

Talar Władysława IV

Mennictwo króla Władysława IV (1632–1648)
wyróżnia
się spośród wszystkich innych brakiem monety drobnej. Sejm
jeszcze w
1627 r. zakazał bowiem jej emitowania. Przyczyną tego było wielkie
pogorszenie monety krajowej, ale też napływ w celach spekulacyjnych
znacznych ilości monety obcej, która miała złą jakość.

W rezultacie mennictwo Władysława kojarzone jest z efektowną monetą
grubą w postaci złotych dukatów
oraz srebrnych półtalarów i talarów.
Wyszły
one zarówno z mennicy koronnej w Bydgoszczy, jak i z mennic
gdańskiej i
toruńskiej. Nas
szczególnie będzie interesować talar
z mennicy bydgoskiej z 1642 r., który posłużył jako
podstawa do stworzenia monety upamiętniającej mennictwo najstarszego
syna Zygmunta III.

Awers tej nowej kompozycji określa okrągły stempel z godłem i
nazwą Rzeczpospolita Polska, datą 2017 i nominałem 20 ZŁ. Tło metryczki
stanowi
natomiast rewers zabytkowego talara Władysława
IV z 1642 r. z ukoronowaną, 9-polową tarczą
z herbami Polski, Litwy, Szwecji, Gotlandii i Snopkiem
Wazów w środku. Tarcza została obwiedziona łańcuchem orderu
Złotego
Runa, który na dole roz-

dzielił napis. Po bokach tarczy data 16 – 4Z oraz litery
G – G będące inicjałami Gabriela Gerlöffa,
dzierżawcy
mennicy bydgoskiej. Wokół biegnie legenda:

·SAM[ogitiae]:LIV[oniae]:NEC:NO[n]:SV[ecorum] (Złote Runo)
GOT[orum]:VAN[dalorum]:Q[ue]:HAE[reditarius]:REX·

Na tym tle umieszczono
konną postać Władysława IV. Jest ona wzorowana na scenie hołdu
składanego królowi przez ruskich bojarów po
zdobyciu Smoleńska. Scena
ta widnieje na boku królewskiego sarkofagu, który
znajduje się w
katedrze na Wawelu.

Strona odwrotna monety pamiątkowej, czyli
strona
główna talara Władysława IV, przedstawia piękne, ukoronowane
popiersie króla w bogatej szacie,

a w otoku legendę: VLA[dislaus]:IIII:D[ei]:G[ratia]:
REX:POL[oniae]· (na
małej tarczy herb Sas Jana Daniłowicza, podskarbiego wielkiego
koronnego)

M[agnus]·D[ux]:LIT[uaniae]:RVS[siae]:PR[ussiae]:
MA[soviae]·, co razem tłumaczymy: Władysław IV
z Bożej łaski król Polski, wielki książę Litwy, Rusi, Prus,
Mazowsza, Żmudzi, Inflant, jak też Szwedów,
Gotów, Wandalów dziedziczny
król.

W tle
wizerunku królewskiego popiersia umieszczono objaśnienie
rodzaju monety: TALAR WŁADYSŁAWA IV.

Stanisław Suchodolski

Nowa seria
„Historia monety
polskiej”
„Historia monety polskiej”
to wyjątkowa
seria srebrnych monet
okolicznościowych adresowana do kolekcjonerów
zainteresowanych nie
tylko monetami współczesnymi, ale również
historycznymi. W ramach serii
NBP przypomni najbardziej charakterystyczne dla danego okresu typy i
nominały polskich monet. Ich wizerunki umieszczane będą
zarówno na
awersie, jak i na rewersie nowych monet. Będą one emitowane w porządku
chronologicznym, wyłącznie w srebrze.
Serię rozpoczną monety okresu denarowego
(X–XIII w.), a w
pierwszej kolejności denary trzech Bolesławów: Chrobrego,
Śmiałego i
Krzywoustego. Dwie kolejne monety tego okresu to tzw. brakteaty, czyli
denary bite tylko jednostronnie na cienkich, łamliwych blaszkach.
Następnie NBP przypomni monety z okresu groszowego
(XIV i XV
wiek), kiedy to Kazimierz Wielki wybił pierwsze polskie grosze, a
Władysław Łokietek zainicjował bicie monety złotej.
Kolejny okres historii monety polskiej obejmuje czasy
Rzeczypospolitej, tzw. okres złotowy, w
którym
istniał już
rozwinięty system pieniężny. W tym czasie pojawiły się monety o
nominałach najmniejszych (szelągi) i największych (talary, dukaty).
Pojawia się też pierwsza złotówka
– już nie tylko
jako
jednostka obrachunkowa, ale także w postaci konkretnej monety (tzw.
tynf za panowania Jana Kazimierza). Jedna z monet serii poświęcona
będzie także największej monecie polskiej o
nominale stu
dukatów, bitej przez Zygmunta III Wazę. Upamiętniona
zostanie również moneta
najmniejsza – miedziany szeląg Jana Kazimierza.
Ponadto w serii uwzględniony będzie pieniądz
emitowany już po
dokonaniu rozbiorów Polski – z
czasów powstań narodowych i
Księstwa
Warszawskiego, a także po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Ostatnią
upamiętnioną w serii monetą będzie 5 złotych z rybakiem
z
czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.
źródło:
Mennica
Polska / NBP/ Stanisław Suchodolski