20 zł, Polskie Termopile - Zadwórze, 2017

Producent: NBP - srebrne monety

ID: 3167

Zadwórze Polskie Termopile

Kolekcja:
Srebrne monety o
tematyce historycznej i numizmatycznej

Seria: Polskie
Termopile

Temat:
Zadwórze

Stan zachowania: I (menniczy)

Nominał: 20 zł

Srebro: Ag
925

Stempel:
lustrzany

Średnica:
38,61 mm

Waga: 28,28
g

Wielkość emisji: 18 000 szt.

Cena emisyjna:
180 zł

Data emisji monet: 29.05.2017 r.

Projektant monety:
Urszula Walerzak

W zestawie:
srebrna moneta w
kapsule ochronnej, pudełko kaszerowane, folder emisyjny NBP

Srebrna dwudziestozłotówka - moneta poświęcona
bitwie pod Zadwórzem – zwanej polskimi Termopilami – otwiera serię
monet pod tym tytułem.
Projekt
monety: Urszula Walerzak

Polskie Termopile - Zadwórze

Polskie Termopile – Zadwórze 17 sierpnia 1920 r. – w tym
samym czasie gdy Wojska Polskie odpierały atak bolszewików spod
Warszawy – na przedpolach Lwowa przy stacji kolejowej w Zadwórzu polscy
obrońcy śmiałym atakiem zaczepnym przez kilkanaście godzin, aż do
wyczerpania amunicji, związali przeważające siły Pierwszej Konnej Armii
Siemiona Budionnego. W starciu
zginął  prawie cały oddział  kpt. Bolesława Zajączkowskiego –
z 330 żołnierzy poległo 318, a sam dowódca, aby nie wpaść w ręce
bolszewików, zdecydował się wraz z ostatnimi obrońcami popełnić
samobójstwo. Mimo wygranej pod Zadwórzem Budionny, choć znajdował się
30 km od Lwowa, nie zdecydował się na zajęcie miasta, lecz pospieszył,
jak się okazało spóźniony, w stronę Wisły i Wie

-prza, by wesprzeć wojska Tuchaczewskiego. Tym samym heroiczna walka
polskich obrońców wpłynęła na losy całej wojny polsko-bolszewickiej.

Jesienią 1920 r. na miejscu bitwy
usypano kurhan-mogiłę, a władze II Rzeczypospolitej ustanowiły Krzyż Zadwórza,
którym uhonorowano obrońców Kresów. Z kolei jedna z
trumien, w których znajdowały się ciała obrońców Lwowa z 1918 r.,
została złożona z honorami do Grobu Nieznanego Żołnierza podczas
uroczystości jego odsłonięcia 2 listopada 1925 r. Było to symboliczne oddanie czci tym
wszystkim, którzy we Lwowie i pod  Zadwórzem walczyli ofiarnie „o
jedność ziem kresowych”.

Na rewersie monety
przedstawiono wizerunek jednego z
obrońców Zadwórza 19-letniego sierżanta Konstantego Zarugiewicza oraz
Order Virtuti Militari, którym został pośmiertnie odznaczony.
Zarugiewicz (1901–1920), polski Ormianin, już 1 listopada 1918 r., jako
uczeń 7 klasy pierwszej szkoły realnej, zgłosił się na ochotnika do
oddziału kpt. Romana Abrahama i bronił Lwowa. Walczył następnie z
Ukraińcami i bolszewikami do końca lata 1919 r., wielokrotnie
odznaczony. Po powrocie do domu rozpoczął studia na Politechnice
Lwowskiej, ale już wiosną 1920 r. przerwał je, by służyć Ojczyźnie. Był
komendantem w czasie plebiscytu na Spiszu, a następnie ponownie wstąpił
do Oddziału Ochotniczego kpt. Romana Abrahama. Pośmiertnie został
odznaczony najwyższym polskim odznaczeniem wojskowym, Krzyżem Srebrnym
Orderu Wojennego Virtuti Militari (ustanowionym przez króla Stanisława
Augusta Poniatowskiego w 1792 r., przywróconym przez Sejm Ustawodawczy
w 1919 r.) oraz Krzyżem Walecznych i Krzyżem Niepodległości.

Moneta poświęcona bitwie pod
Zadwórzem – zwanej polskimi Termopilami – otwiera serię monet pod tym
tytułem. W dziejach naszej Ojczyzny mieliśmy liczne przykłady
bitewnych zmagań, w których – w imię wolności i niepodległości – polski
żołnierz był gotów oddać zdrowie i życie, nawet wtedy gdy przeważające
siły przeciwnika od początku  nie dawały szans na wygraną.
Konstanty Zarugiewicz i pozostali żołnierze oddali życie w bitwie pod
Zadwórzem. Czy byli straceńcami, mierzącymi siły na zamiary? Czy
raczej  kolejną  generacją dającą świadectwo: „Jeszcze Polska
nie zginęła, póki my żyjemy”.  Krew przelewana przez pokolenia już
na zawsze buduje zobowiązanie dla żyjących. Stąd na awersie wszystkich monet z serii
„Polskie Termopile” będzie widniała Atena, bogini  sprawiedliwej
wojny i mądrości. Polska historia bitew i wojen wskazuje bowiem,
że mądrość niejedno ma imię. A życie nie zawsze ma wartość większą
niźli godna śmierć.

Prof. Jan Żaryn